|
 |
|
Plantaardigheden.nl |
Leesmaar.nl |
|
Krachtigeplanten.nl |
Boekenrubriek met recensies van boeken over toepassingen van planten
Kijken naar natuur
Sprong uit de moraal?
- Auteur: Bart Hageraats (red.)
- Uitgever: KNNV Uitgeverij in samenwerking met Boom Uitgevers te Den Haag – Tijdschrift voor Mediageschiedenis
- Uitvoering: 400 pag., 17 x 24 cm, gebonden, met zwart-wit illustraties en drie kleurenkaternen
- ISBN: 978 90 5011 340 3
- Prijs: € 29,95
 |
Een boek dat een beetje uit de toon valt bij wat we op plantaardigheden normaal bespreken is het boek dat het KNNV heeft uitgegeven en onder redactie van Bart Hageraats tot stand is gekomen. Dus stelde ik me de vraag: Zal ik het lezen om voor u te bespreken, of niet? |
Waarom gelezen en besproken? Het is een boek dat het kijken naar de natuur door de geschiedenis heen bespreekt. Tenminste in de optiek van Maarten Reesink, een oud stadgenoot van me en als communicatiewetenschapbeoefenaar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Ik heb deze medewerkers in orde van opkomst in het boek even aan u voorgesteld omdat het vrij relevant is voor het lezen van de artikelen die in het boek verzameld zijn. Voor mij was het niet meteen een boek dat ik van kaft tot kaft in één adem door heb gelezen. Ik had me heel gemakzuchtig kunnen beperken tot het lezen van de Engelse samenvattingen op bladzijde 382 e.v. maar ik heb me willen verdiepen in de invalshoeken van de auteurs. Heel duidelijk heeft ieder zich vanuit zijn/haar eigen discipline en liefde voor zijn/haar onderwerp uitgelaten over de veranderde kijk op de natuur en daar degelijk de moraal van de voorbije tijden in betrokken. Zoals je van wetenschapbeoefenaren mag verwachten is elk artikel onderbouwd met de nodige voetnoten en zijn de literatuurverwijzingen prima in orde. Waar van toepassing wordt verwezen naar de plaatsen op het internet waar de nodige beelden van diverse films kunnen worden bewondert. Dat op zich is zeker de moeite waard maar ik zal me beperken tot wat het boek zelf levert. Dat is gebrocheerd gebonden in een slappe kaft met enkele katerns kleurenafbeeldingen met tekstbegeleidende zwart/wit illustraties. Het kan gebeuren dat de bij de tekst opgenomen afbeeldingen in kleur weer terug komen, wat dat betreft is het boek ingetogen genoeg en had de kleurenbijdrage best wat uitbundiger gemogen. Dan had het boek wel duidelijk meer bladzijden nodig gehad wat op zich ook weer een bezwaarlijke kant kan hebben. En bij de auteurs zitten duidelijk pleitbezorgers voor illustraties bij wetenschappelijke teksten. Dus zal daar ernstig over zijn nagedacht. De bijdrage van Hageraats is niet het meest substantiële stuk maar geeft de lijnen aan waarlangs de overige artikelen gaan. Gezien de achtergronden zijn de overige auteurs beperkter in de door hen behandelde periode van de menselijke ontwikkeling of zijn ze alleen op de meer recente geschiedenis ingegaan met de nadruk op het medium waaruit de visie op de natuur is gebleken. Soms lijkt het meer op de geschiedschrijving van het medium zelf en lijkt de natuur wat ondergeschikt. Bij een aantal auteurs blijkt onverholen hun eigen liefde voor de natuur en komen ze met voorbeelden van derden die hun liefde op vergelijkbare wijze delen of juist zo konden overbrengen dat je wel jaloers zou moeten zijn. Wel duidelijk wordt geschetst welke moraalveranderingen nodig zijn(geweest) om tot een moderne opvatting te komen. Je leest soms de teleurstelling bij de auteurs tussen de regels door dat ze hebben moeten vaststellen dat de verlichte denkers uit het verleden niet zo verlicht waren ten opzichte van de natuur en met name de dieren, als we nu zouden hopen dat ze geweest waren. Nu vallen ze een beetje van hun stoel. De artikelen geven een prachtig inzicht ook in de ontwikkelingen op het gebied van weergeven van de natuuronderwerpen, vandaar dat ik van mening ben dat het met die illustraties best wat uitbundiger had gemogen om niet meteen naar de Koninklijke Academie voor de Wetenschap te hoeven rennen en allerlei vernoemde musea, om al dat moois nog eens nader te bestuderen. Alhoewel.... Heel aardig is dat het boek uitstekend aangeeft waar de bronnen zijn te vinden van de artikelen en afbeeldingen en de links nodigen uit tot nader bekijken van beeldmateriaal op het wereldwijdeweb bij regen en met fraaier weer musea. Wat dat betreft een bron van inspiratie voor een besteding van vrije tijd. Het enige dat ik zou willen noemen als onderbelicht is het plantenrijk. Dioscurides wordt genoemd en Fuchs, á la bonheur, maar in vergelijk met vooral de vogels, heel schamel. Op dat stuk is het maar goed dat plantaardigheden er is met zijn voorstellingen van Dodoens en de Flora Batava enzovoorts, voor een heldere kijk op de plantenwereld door een gedeelte van de tijd. Waaraan ik moest denken is dat Margreet Algera een artikel had kunnen leveren op het gebied van plantengebruik. In Mens en Medicijn, geschiedenis van het geneesmiddel (Meulenhof) heeft ze een heel degelijk betoog gehouden over de ervaringen van de mens met de natuur als toeleveraar van met name plantaardige geneesmiddelen en die doet niet onder voor de kwaliteit van de overige artikelen. Dat boek heb dan ook als plantenliefhebber met veel plezier gelezen. Overigens doet het gemis aan de behandeling van de planten verder niets af aan de kwaliteit van de verzamelde artikelen. Het boek lijkt mij vooral nuttig voor beleidsmakers en bestuurders die nogal eens lijden aan de kippendrift die de politiek ten toon spreid en de zaken versluieren waar het werkelijk over moet gaan. Neem even de tijd tot reflectie en laat je niet leiden door de waan van het moment. Lees hoe er vroeger tegen de zaken werd aangekeken en het gevolg is naar ik graag wil hopen, dat er dan wat meer overwogen met de natuur wordt omgegaan. Dan hoeven we ook geen beesten bij te voeren in nieuwe Oostvaardersplassen of iets van dien aard. Dus toch ook voor plantenliefhebbers geschreven, al is het indirect. Breda, maart 2010 Paul Munnik. |
|