Beschrijvingen van planten

Cruijdeboeck 1554 Van Alfsrancke	Cruydt-Boeck 1644 Van Alfsrancke oft Dulcamara	Artsenijgewassen 1796 Klimmende nagtschade - Solanum dulcamara	Flora Batava 1832 Solanum dulcamara - Klimmende Nachtschade

Namen

Familie

   Familie: Nachtschadenfamilie - Solanaceae

Botanische naam

   ' Solanum' betekent 'nachtschade' en is mogelijk afgeleid van het Latijnse 'solari' wat 'tot bedaren brengen' betekent 'dulcamara' staat voor 'bitterzoet', dit is een verwijzing naar de smaak van de bessen, die eerst zoet lijken maar al snel een bittere smaak aannemen als men ze proeft.

Andere talen

E: Woody Nightshade, Bittersweet
F: Douce amère
D: Bittersüsser Nachtschatten,

Volksnamen

• Alfrank
• Dodebes
• Dolbessenhout
• Hondsbes
• Keersenhout
• Kwalsterhout
• Nachtschaduw
• Wild Zoethout
• Wilde Aardappel
• Wilde Wijngaard
• Zouthout

Geschiedenis

   Werd al door de Egyptenaren toegepast, blijkbaar had het kruid voor hen ook een rituele betekenis, want om de nek van de mummie van Toetanchamon hing een krans van Bitterzoetbessen. Bitterzoet werd al door de Romeinen gebruikt tegen astma, slijmvliesinfecties, reumatiek en longontsteking als gevolg van kou en vocht. In de Middeleeuwen waren de bessen waren de bessen in gebruik als laxeermiddel. Boerhaave achtte de Bitterzoet superieur aan de Sarsaparilla voor herstel na een ziekte en Linnaeus die eerst een hekel had aan de plant, sprak later met grote waardering over de antireumatische en koortsverlagende werking. Vroeger hingen boeren in Duitsland wel wat Bitterzoet om de nek van hun vee om ze te beschermen tegen het boze oog. Er zijn maar weinig klachten waarvoor het nooit gebruikt is.

   Het hout werd nog in de 18de eeuw aanbevolen tegen geelzucht en om de menstruatie te bevorderen. Een officieel medicijn in Engeland tot 1907.

Botanie

   Een vaste plant uit de Nachtschadefamilie, de plant wordt tussen de 30 en 200 cm hoog. Uit de kruipende wortel groeit een houtige stengel, die soms liggend en soms langs takken omhoog klimt. De afwisselend staande bladeren variëren sterk in vorm; onder aan de stengel zijn ze ovaal en spits; meer naar boven is de bladschijf smaller en puntiger, het blad is dun en donkergroen van kleur. Aan het eind van de zomer verschijnen in losse trossen de violette bloemen die 5 teruggeslagen, puntvormige kroonbladen en goedgele meeldraden hebben, de bloemen wijzen altijd in een andere richting dan het blad. Na de bloemen komen de glimmende eivormige bessen die eerst groen, dan geel zijn, maar bij het rijpen een scharlakenrode kleur krijgen, ze liggen ingebed tussen de roodbruine kelkbladeren. Het kruid en de bessen zijn giftig. Vogels kunnen ze echter wel eten en zo worden de zaden verspreidt.

Gebruik

   Een mooie, wat geheimzinnige plant, met een zeer opvallende kleurcombinatie in de bloem. Het paarsviolet wijst op een werking op het zenuwstelsel, de gele duidelijk zichtbare meeldraden hebben een indicatie voor de lever. De donkergroene bladeren duiden op een sterke werking. De plant kan klimmen zonder hechtranken o.i.d. dit wijst op een groot aanpassingsvermogen en vindingrijkheid. De smaak van de bessen heeft iets dubbels en verraderlijks in zich, eerst smaken ze zoet en daarna bitter, de plant zet mensen op het verkeerde been. Astrologisch valt het kruid onder Mercurius.

Typologie

   Binnen de homeopathie wordt de Bitterzoet aan een duidelijk omschreven type voorgeschreven. Hahneman heeft de plant zelf voor het eerst getest. Het bij Bitterzoet passende type heeft een sterke wil en een dominante persoonlijkheid, hij/zij is bezitterig, ook rusteloos en verward, wil graag vooruit komen, is uit op bezit, maar als het éénmaal zover is, is dat bezit niet meer belangrijk. Deze mens is verder gevoelig voor weersveranderingen.

Inhoudsstoffen

• Solasodine
• Soladulcidine
• Glycoside
• Bitterstoffen
• Saponinen
• Looistoffen
• Gom

Werking

Huid

   Psoriasis, eczeem, pityriasis, steenpuisten, chronische jeuk, dermatitis, vooral bij natte huidkwalen, werkt via de nieren.

Bewegings-apparaat

   Reuma en artritische ontstekingen, Bitterzoet verzacht en verbetert de klachten. Ook bij jicht.

Spijsvertering

   Diarree, dysenterie, leverziekten

Luchtwegen

   Verstopte bronchiën hoest, bronchitis, hoest en astma

Constitutie

Goede voorjaarsreiniger

Gebruik

   Pluk voor de knoppen uitlopen (maart-april), of nadat de bladeren gevallen zijn (oktober), in de warmte drogen. De gebruikte plantendelen zijn de schors van de zachte takken en de bladeren verzameld in de lente en de zomer. De boeken wisselen nogal eens van mening, in 'The Complete Herbal' las ik dat de stengels in de vroege herfst moeten worden verzameld en de bladeren in de late herfst.

Let op! De plant is giftig, met name de bessen, wees voorzichtig in het gebruik. Zeker niet gebruiken bij zwangerschap en tijdens de lactatie. Een overdosis van het kruid resulteert in verlammingen van het centrale zenuwstelsel. Inmiddels is het kruid volgens de nieuwe wet voor de fytotherapie (helaas) niet meer vrij verkrijgbaar, alleen in homeopathische verdunningen.

Homeopathie

   Binnen de homeopathie wordt Bitterzoet veel toegepast bij kwalen die worden veroorzaakt door temperatuurschommelingen en vochtig weer zoals: diarree door warme dagen en koude nachten, rug - en nekpijn door vocht, koorts door kou terwijl het lichaam heet is, verstopte ogen, zweren, keelpijn, overmatig urineren door kou, droge hete hoest. Verder huidaandoeningen als netelroos, korstvormige huiduitslag, vlezige of platte wratten en ringworm. Het middel heet binnen de homeopathie Dulcam.

Magie

• Geslacht: Mannelijk
• Planeet: Mercurius
• Element: Lucht
• Krachten: Bescherming, Genezen

Gebruik

   Wat Bitterzoet onder het hoofdkussen, zal je helpen een oude liefde te vergeten. De Bitterzoet wordt ook gebruikt om te beschermen tegen het kwaad, maar ook om het kwaad te verwijderen van mensen en dieren, door een klein stukje van het kruid vast te binden aan het lichaam. Aan het lichaam gebonden geneest Bitterzoet ook hoogtevrees en duizeligheid, volgens Culpeper.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina