Beschrijvingen van planten

Echte valeriaan - Valeriana officinalis

Overzicht van deze plant

Cruijdeboeck 1554 Van Valeriane	Cruydt-Boeck 1644 Van de Valeriaene ende haer gheslachten	Artseny 1796 Wilde valeriaan – Valeriana officinalis	Flora Batava 1800 Valeriana officinalis - Genezende Valeriaan

Namen

Familie

   Valeriaanfamilie - Valerianaceae

Botanische naam

   De geslachtsnaam 'Valeriana' wordt niet gebruikt door de klassieke schrijvers, pas in de 9de en 10de eeuw zie je het verschijnen, het werd als een synoniem gebruikt voor het gangbaardere woord voor de Valeriaan in die tijd namelijk "Phu". Sommige schrijvers zeggen dat de naam afkomstig van Valerius, die het als eerste als medicijn zou hebben gebruikt, andere bronnen zeggen dat de naam afkomstig is van het Latijnse woord "valere" wat "in gezondheid" betekent. De soortnaam duidt op de al van oudsher bekende medicinale werking.

Andere talen

• E: Valerian, Phu
• F: Valeriane
• D: Baldrian

Volksnamen

• Baldriaan
• Donderbloem
• Donderpoes
• Duvelsdrek
• Faldriaan
• Kattekruidwortel
• Koortswortel
• Tongerbloem (tonger = donder)
• Vladderian
• Zenuwgoed

Geschiedenis

Al bij de Grieken en Romeinen als krampopheffend middel bekend.

   Het kruid wordt genoemd in Angelsaksische geschriften uit de 11de eeuw. Ook de School van Salerno gebruikte en beschreef de plant (15de eeuw). In de Middeleeuwen werd het kruid ook culinair gebruikt, en zelfs als parfum, net als sommige Valeriaansoorten in de Himalaya nog steeds worden gebruikt als ingrediënt voor parfum en wieroken. In de middeleeuwen ook beschouwd als middel tegen de pest. De rustgevende werking werd pas in de 18de eeuw ontdekt. Valeriaan werd veel toegepast als middel tegen epilepsie, koorts en algemeen kalmerend middel. In de beide Wereldoorlogen werd het kruid gebruikt bij shellshock. De Inca's zouden een Zuid-Amerikaanse variant van het kruid gebruikt hebben als massagemiddel. In 1966 ontdekte men dat de in de plant aanwezige valepropriaten verantwoordelijk zijn voor de sederende werking van Valeriaan.

Botanie

   Een overblijvende plant die tot 200 cm hoog wordt, het groeit recht omhoog en heeft een holle ronde stengel, die overlangs is gegroefd (alleen als de plant deze groeven heeft is deze medicinaal werkzaam). De stengel is onvertakt en de bladstelen staan tegenover elkaar, de bladeren zijn lichtgetand. De rozewitte bloemschermen staan in schijnschermen, de wortelstok is kort en stomp, de lange uitloper geeft na het drogen de bekende smerige lucht af. De bloeitijd is van mei tot augustus, heeft een voorkeur voor vochtige plaatsen, weilanden, langs sloten en in vochtig kreupelhout. De bloemen hebben een prettige geur (vind ik, tenminste).

Gebruik

   De rosewitte bloemen werken op het zenuwstelsel en bloed en de sterke geur duidt op een werking via de psyche. Deze plant heeft vocht nodig, gaat bijna onmiddellijk slap hangen als hij geplukt wordt. Valeriaan heeft een nog grotere aantrekkingskracht op katten dan Kattenkruid.

Typologie

   Een goed kruid voor de verkrampte mens die niets kan loslaten, daarom moeilijk kan slapen.

Inhoudsstoffen

• Valepotriaten (kalmerend en ontkrampend, werkt via de ruggenmergszenuw en van daaruit op de rest van het zenuwstelsel en speciaal op de darmen.
• Etherische olie
• Valeriaanzuur
• Alkaloïden
• Looistoffen
• Zuren (appelzuur, mierenzuur en andere organische zuren

Werking

Zenuwstelsel

   Rustgevend en krampopheffend, slapeloosheid, angsten, hoofdpijn, nerveuze spanning, na een epileptische aanval, hartklachten na spanning. Werkt ontspannend zonder de concentratie te verminderen, gebruik bij examenangsten liever de Bachbloesem van Valeriaan, deze is minder versuffend.

Bewegingsapparaat

   Pijnstillend bij zenuwpijn, spit en ischias, schouder - en nekklachten, zenuwpijnen in de rug.

Spijsvertering

   Verkrampte darmen, een mens die wel wil loslaten, maar het niet kan.

Bloed

   Bloeddrukverlagend en hartspierversterkend bij tijdelijke spanning, bij chronische hartklachten kan men beter Meidoorn gebruiken.

Overige

   Door de krampopheffende werking heeft het kruid een werking tegen menstruatiekrampen.

Gebruik

   Men gebruikt de wortels, deze worden geoogst in voor - en najaar, de eigenaardige geur ontwikkelen de wortels pas bij het drogen. De thee van de gedroogde wortel 20 minuten laten trekken, de smaak is niet lekker, dus altijd combineren met een ander kruid, zoals Goudsbloem, St. Janskruid of Passiflora, of voor de smaak een Muntsoort. De tinctuur moet je inwendig altijd in een D1 oplossing gebruiken.

Let op!

   Altijd na de maaltijd gebruiken, dan meer rustgevend. Het kruid nooit langer dan 3 weken gebruiken i.v.m. de licht verslavende werking! Valeriaan kan de werking van andere sedatief werkende medicijnen versterken, met name bij ouderen kan dat gevaarlijk zijn, wees daarom voorzichtig met het combineren van Valeriaan en benzodiazepines (Librium, Valium, Mogadon, Dalmadorm, Normison, Rohypnol, Seresta en Temesta. Ook de stofnamen, zoals Diazepam, worden veel gebruikt) bij deze groep, het gevaar voor vallen en botbreuken wordt vergroot.

Goede combinaties

   Voor de rustgevende werking goed te combineren met Goudsbloem, St. Janskruid, Slaapmutsje en Passiflora. Voor slapeloosheid gaat het goed samen met Hop en Passiflora.

Recept

Nerveuze depressie

   Infuus: 50 gr Valeriaanwortel, 50 gr Muntblad, 50 gr Citrusblad, 30 gr Lindebloesem en 40 gr Kamille versnipperen en mengen, een kleine lepel op een kopje kokend water, 2 x per dag.

Magie

• Geslacht: Vrouwelijk
• Planeet: Venus
• Element: Water
• Krachten: Liefde, Slaap, Zuivering, Bescherming

Gebruik

   De smerig ruikende wortel, kan men verpulverd in beschermende sachets gebruiken, men kan deze in huis ophangen, maar ook in kussens stoppen om de slaap makkelijker te laten komen. Een twijgje van de plant vastgepind aan de kleding van een vrouw, kan er voor zorgen dat mannen haar achterna gaan lopen. Valeriaanwortel worst dan ook toegepast in Liefdessachets. Als een stelletje aan het kibbelen is, breng wat Valeriaan in de ruimte, en de rust zal wederkeren (zie Passiflora). De Grieken hingen een twijgje Valeriaan aan het raam om het kwaad te weren. Als de melk geen boter wil worden, giet ze dan door een krans van Valeriaan heen.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina