Bewerking van
De volksnamen van onze planten, geschreven door Dr. H. Uittien

• Namen en dingen
• Vergeten woorden
• Verbasteringen en volksetymologieën
• Goden en godinnen
• Spanjaarden en Turken
• Grappige namen
• Beenbreek en heelbeen
• Wonden en zweren
• Namen en legenden
• Mannetjes en wijfjes
• Angelsaksen en Nedersaksen
• Wedewinde en beerbinde
• Raadsels

Woord vooraf

   In 1946 verscheen bij uitgeverij W.J. Thieme & Cie te Zutphen het boekje "De volksnamen van onze planten", geschreven door Dr. H. Uittien. Het was inderdaad een "boekje", want de omvang beslaat slechts 92 bladzijden.

   De inhoud is echter rijk en binnen een bestek van dertien niet al te lange artikelen wordt heel veel over volksnamen van planten opgehelderd dat men elders vergeefs zal zoeken.

   Latere bronnen hebben weliswaar gegevens aan deze artikelenserie ontleend en daar leeft Uittiens werk dan voort.

   Het boekje zelf is evenwel allang niet meer te krijgen en ook antiquarisch wordt het zelden aangeboden. Daarom leek het nuttig om de inhoud van Uittiens boek weer beschikbaar te maken via het internet.

Wie was Hendrik Uittien?

   We ontlenen het volgende aan het voorwoord uit de uitgave van 1946.

   Uittien studeerde aan de universiteit van Utrecht en was daarna in verschillende functies verbonden aan het toenmalige Botanisch Museum van die universiteit.

   Gedurende meer dan tien jaar was hij leraar in de plantkunde aan de Middelbare Koloniale Landbouwschool te Deventer, uit welke functie hij, wegens zijn anti-Duitse houding, in 1941 op last van de bezetters werd ontslagen.

   Enkele jaren later, na een gevangeschap van ruim zeven maanden, werd hij, op 10 augustus 1944, door de Duitsers te Vught gefusilleerd. Uittien is dus jong gestorven.

   Uittiens wetenschappelijke werk lag voornamelijk op het terrein van de botanische systematiek en morfologie.

   Zijn artikelen op dit gebied vonden veel waardering, vooral ook in het buitenland. Van jongsaf aan had hij een grote belangstelling voor de plantengroei van zijn omgeving en hij was dan ook een uitstekend kenner van de Nederlandse flora.

   Uittien bezat daarnaast een grote liefde voor zijn land en de bevolking. Het was dan ook niet te verwonderen dat hij een nevengebied van de botanie ging bestuderen, namelijk de plantlore en de volksnamen van de planten.

   Zijn goede kennis van talen en zijn taalgevoel maakten dat hij bij uitstek geschikt was om op dit gebied, dat zo licht kan leiden tot dilettantisme (iets waaraan hij een geweldige hekel had), waardevol, wetenschappelijk gefundeerd werk te leveren.

   Zijn artikeltjes, hoe kort ook en hoe populair geschreven, waren steeds van goed gehalte en berustten grotendeels op originele, door hemzelf op veel excursies door Nederland verzamelde gegevens.

   Door zijn vroege dood was het Uittien niet vergund een groter samenvattend werk over de volksnamen samen te stellen. Wel had hij in het begin van de oorlog tijd en energie om een aantal artikelen te schrijven, die na de oorlog door zijn vriend J. Lanjouw onder de titel "De volksnamen van onze planten" werden gepubliceerd.

   De oorspronkelijke redactie van de artikelen is in de weergaven op internet zo getrouw mogelijk gevolgd.

   Wel is de spelling aangepast aan wat we thans gewend zijn, zijn de botanische namen in overeenstemming gebracht met de laatste inzichten hieromtrent en zijn de namen van titels en personen soms uitgebreider weergegeven, omdat er nog wel eens wordt verwezen naar werken die thans minder bekend zijn.

   Tenslotte zijn er, ten behoeve van de overzichtelijkheid, kopjes tussengevoegd. De tekst is verder gelijk aan wat er in de oorspronkelijke editie is te lezen.

R.van der Hoeden

Toevoeging red.:

• Doordat de schrijvers van het nu volgende kennelijk nooit een cursus "Leesbaar schrijven" hebben gevolgd, was de hier volgende tekst met tientallen onderwerpen per alinea, totaal onleesbaar
• De zinnen zijn nu in de layout bijna volledig op zichzelf geplaatst. De lezer krijgt nu eenvoudiger uit de ingewikkelde zinnen een overzicht over het onderwerp
• Voelt u zich aub niet beledigd doordat wij, de geïnteresseerde lezers, denigrerend worden aangeduid met de naam "krantenvolk". Ondanks de geringschattende opmerkingen is de tekst soms best interessant

^Naar het begin van deze pagina