Beginpagina van Plantaardigheden.nl

 

 

Actuele toepassingen van planten

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten
Sitemap

Leesmaar.nl
Dodoens en meer bijzondere boeken

Leeswerk.nl
Artsenijgewassen
Flora Batava

Krachtigeplanten.nl
A modern herbal: 100 medicinale planten
Massachusetts Institute of Technology

Boekenrubriek met recensies van boeken over toepassingen van planten

Handboek Vogels van Nederland

   Geen plantaardigheid, maar wel een bespreking bij ons waard: het Handboek Vogels van Nederland.

   Het KNNV heeft flink uitgepakt met een keurig uitgevoerde uitgave, geheel aan Nederland aangepast, van het Gyldendals fuglebog. Benny Génsbøl is daarvan de auteur. Ik kan me goed voorstellen dat ze die uitgave hebben genomen om als basis te dienen voor deze versie.

   De vormgeving is van Gyldendal, maar dat gaat alleen maar op voor het “binnenwerk”. De ransuil op de Deense versie is heel mooi, maar ik vind de klapekster van Gerard Schouten en de lay out van Erik de Bruin en Ronald Bokma toch iets meer elegant. Maar daar gaat het helemaal niet om natuurlijk, “skin deep beauty” is letterlijk iets voor de oppervlakkigen. Het demonstreert echter wel, dat waar het om uitgaven van deze soort gaat, de vogelliefhebbers tot een bevoorrechte soort horen. Het colofon, bijvoorbeeld, verraad dat een hele “kudde” (bij vogels spreken we van een zwerm)  fotograven hun beste foto’s voor dit werk hebben ingestuurd. Dat zijn overigens prachtige afbeeldingen, in een woord: oogstrelend.

   Bij het colofon aanbeland zijn we een kaart op het schutblad gepasseerd met de meest gewaardeerde vogelgebieden van Nederland.

   Ik dacht eerst dat mijn vrienden die zich hebben toegelegd op vogels een nestvliedend gedrag vertoonden. Hetgeen ik eerst hun partners verweet. Ze gaan meestal naar ver af gelegen gebieden voor hun hobby. Wat blijkt uit de kaarten die bij elke behandeling van een vogelsoort zijn opgenomen en verzorgd door oa. het SOVON? Dat de meeste bijzondere vogelsoorten alleen op afstand van mijn woonplaats Breda zijn te bewonderen. Dus een andere reden dan ik eerst ondeugend vermoedde.

   Het dichtstbijzijnde vogelgebied voor mij is nummer zevenenveertig (Het Biesbos), met als meest karakteristieke soort de blauwborst. Het erbij geplaatste schema laat je meteen zien wat voor soort vogels je daar nog meer mag verwachten. Op zijn Amsterdams gezegd : “Drijfsijsjes” of “vliegsijsjes”.

   Die twee typen “sijsjes” vind je niet in dit handboek, wel de 286 soorten vogels die zeker in Nederland voorkomen. Meestal wordt één soort per pagina behandeld en afgebeeld soms twee, omdat die twee dan bijna als een tweeling verwant zijn.

   Het aantal soorten vogels is met planten vergeleken, een schijnbaar pover aantal. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat van een vogel niet alleen het uiterlijk wordt aangegeven, wat de herkenning moet bevorderen, maar ook de geluiden die ze voortbrengen. Alle wetenswaardigheden van een soort zijn van belang, en ook behapbaar. Het vereist enig inlevingsvermogen overigens, om het beschreven geluid te plaatsen. Daarom heb ik een CD’tje met vogelgeluiden geleend om na te gaan of de beschreven geluiden een beetje kloppen van de soorten die ik niet genoeg ken. In tegenstelling tot wat ik verwachte klopt de beschrijving aardig.

   Verder zijn de rubrieken de ‘herkenning’, ‘voorkomen’ (het voorhanden zijn), de ‘trek’,  het ‘leefgebied’, de ‘voortplanting’, en de ‘gevoeligheden’ waarmee de eventuele bedreigingen worden beschreven, per soort aangegeven.

   Wat onder de kop ‘Inleiding’ wordt geschetst, is meer dan alleen een voorwoord of een verantwoording van het schrijfwerk. Het is een echte inleiding tot een aantal begrippen die bij de vogelkennis horen.

   Bij een aantal soorten is een rood vogeltje geplaatst.  Ik werd voor het eerst met de achtergrond daarvan geconfronteerd toen ik als begeleider van de aanleg van een aantal natuurelementen, de toekomstige beheerder bij een veldbezoek hoorde vertellen dat hij zeventien rode lijsters in een van de natuurelementen had gevonden.  Ik dacht even in mijn onnozelheid dat hij een rode variant van de zanglijster bedoelde. Maar die bestaan niet, hij bedoelde zeventien planten die op “de Rode Lijst” geplaatst waren. (De juiste vervoegingen staan hierin ook te lezen.) Dit handboek legt in de inleiding uit wat daarmee bedoeld wordt.
Na lezing wordt ook duidelijk dat er ook “overzomeraars” bestaan. Dat is eveneens een woord dat niet door eenieder gebruikt word. Zo zijn er nog een paar begrippen genoemd en verklaard.

   De ‘leeswijzer’ geeft een aantal nuttige tips voor het gebruik. Maar is ook nuttig om de naamsveranderingen in het Algemeen Beschaafd Avifauna Latijn op te merken, die het gevolg zijn van een verbeterde indeling van de soorten.

   Zo blijft een Pimpelmeesje gewoon een Pimpelmeesje, maar (voor de kenners) is de naam van Purus caeruleus in Cyanistes caeruleus veranderd en heeft het genus Purus waartoe de mezen behoorden de grootste veranderingen ondergaan. In totaal zijn er tien naamswijzigingen. Die zijn in relatie tot de vele naamswijzigingen in de plantenwereld vrij snel allemaal onder de knie te krijgen. Niet echt een koopargument maar ik ga ze hier niet noemen.

   De al eerder genoemde kaarten behoeven ook enige toelichting en die is dan ook helder omschreven in de leeswijzer opgenomen. 

   Nieuw, wild in Nederland en dus opgenomen in het handboek, is onder andere de halsbandparkiet, die ik in een “vorig leven” in een kooi heb gehad. Op diverse plaatsen is deze soort in het “wild” terechtgekomen en heeft het blijkbaar erg naar zijn zin. Afgezien van een haatverhouding met sperwers en bosuilen heeft het beestje schijnbaar geen inburgeringcursus nodig gehad. Volgens de beschrijving heeft de halsbandparkiet mogelijk taalles van een specht gekregen. Ik heb ze altijd mooi gevonden maar het blijven vreemde snuiters in de Nederlandse parken en bossen.

   Na de index sluit het boek met op de schutbladen de rode lijst van de vogels en de topografie van het vogellijf. Dat laatste is nuttig bij het beschrijven van een “gespotte” vogel aan een andere liefhebber.

   Wat ik een beetje mis is een determineersleutel. Een systeem om vogels te benoemen op een logische wijze. Ik ben een plantengek en bij dat soort mensen is het niet vreemd om een plant te plukken voor nadere bestudering en om de juiste naam er bij te kunnen plakken. Het zou als vloeken in de kerk zijn om met een buks een vogel in een dermate rustige staat te brengen dat hij/zij rustig te determineren valt.  Zeg nu niet van plantenliefhebbers dat het een soort cryptobarbaren zijn, bij insecten vallen de doden ook bij bosjes voor educatieve doeleinden en bestudering. Ik weet van vroegere natuurhistorici dat er veel waren in een grijs verleden, die vogels opzetten voor bestudering en inbreng in verzamelingen. Maar ik kan er niet toe komen gepluimde beestjes voor dat doel om zeep te helpen.

   We weten allemaal dat er vogelliefhebbers zijn die het Journaal halen met hun overenthousiaste hang naar het spotten van bijzonderheden, in het handboek wordt keurig uitgelegd waarom en ook welke groep vogelaars dat zijn. Dat is wel een verschil met een plantengek (als ik), die bijzonderheden juist een beetje onder de pet wil houden, om mogelijk verlies van zo’n soort door hebberige liefhebbers tegen te gaan. Maar als ik de schoonheid zie van de “beestjes” (en in sommige gevallen mag je van flinke knapen  spreken), dan begrijp ik de opwinding wel een beetje. Er zijn er maar 286 om van te houden! Eentje erbij is dan een aanwinst. Plantenliefhebbers zijn wat aantal soorten betreft toch beter bedeeld.

   Al met al is het een boek met veel wetenswaardigheden, op zeer vakbekwame wijze opgedist en daardoor goed en licht te verteren. Weer staat er een met genoegen geplaatst boekenstempel in een boek van het KNNV.

   Judicium: Goedgekeurd door een plantengek.

Breda augustus 2009.

P.Munnik.

Plantaardigheden.nu - Vragen en antwoorden en discussie

^Naar het begin van deze pagina

Recensies van boeken over toepassingen van planten
 

Hobby

Omgeving

Plant
Toepassing
 
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel