Beginpagina van Plantaardigheden.nl

 

 

Actuele toepassingen van planten

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten
Sitemap

Leesmaar.nl
Dodoens en meer bijzondere boeken

Leeswerk.nl
Artsenijgewassen
Flora Batava

Krachtigeplanten.nl
A modern herbal: 100 medicinale planten
Massachusetts Institute of Technology

Beschrijvingen van planten

Maarts viooltje - Viola odorata

Viola odorata - Maarts viooltje

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Viola nigra, Viola purpurea (Viola, Violaria, Mater violarum), Violetten (tamme Violetten)

   Noot: Hierbij ook de tamme Violetten "dat bloemkens van veele bladeren ende seer dobbel voortbringht" (een dubbelboemige soort) en de wilde Violetten (bleker van kleur dan de tamme Violetten).

1

  • 1644 Vlaams: Violette (Dobbele)
  • 1616 Latijn: Viola flore multiplici

2

  • 1644 Vlaams: Violette (Blauwe oft Ghemeyne)
  • 1616 Latijn: Viola nigra sive purpurea
  • 1554/1557: Mertzenviolen, Mater violarum, Vaccinium de Virgile, Veiel (blauw), Viola, Viola nigra, Viola purpurea, Violaria, Violette de mars, Violette de quaresme, Violetten, Violier

Overzicht Viola odorata op deze site

Alle foto's van Viola odorata op internet

Viola odorata bij Kurt Stueber Gruppe Max Planck IZ

Viola odorata in Plantago PlantIndex

Lees tekst Lees tekst

Cruijdeboeck 1554

Van Violetten

Cruydt-Boeck deel 2 boek 6 capitel 1

Van de Violetten; te weten, van de Ghemeyne Enckele, de Dobbele, ende de Wilde

Artsenijgewassen 1796

Tamme viool - Viola odorata

Flora Batava

Viola odorata - Welriekend Viooltje

"Men sal dien syn hovet sweert,
ist dat hem van hitten deert,
't voorhooft ende slaep salven daermede;
ets hem grote behoudenichhede."

Jacob van Maerlant over de werkzaamheid van Viooltjesolie bij zweren op het hoofd.

"A violet in the youth of primy nature,
Forward, not permanent, sweet, not lasting,
The perfume and suppliance of a minute,
No more."

Uit: Hamlet, William Shakespeare

Namen

Familie

   Viooltjesfamilie - Violaceae

Botanische naam

   De geslachtsnaam 'Viola' is afgeleid van het Griekse 'ion' wat 'kleinste deel' betekent. Er is een Griekse mythe die verteld dat Zeus verliefd was op Io, maar bevreesd was voor de toorn van zijn vrouw Hera, hij veranderde Io in een witte koe, en voerde haar Viooltjes. De soortnaam 'odorata' betekent 'welriekend'. Een andere verklaring is dat de naam 'ion' afkomstig is omdat Ionische nimfen de bloemen voor het eerst schonken aan Ion, de mythische stamvader van de Ioniërs.

Andere talen
  • E: Sweet Violet, Blue Violet
  • F: Violette Odorante
  • D: Marz Veilchen, Duftveilchen
Volksnamen
  • Blauw Viooltje
  • Blauwe Filetjes
  • Boodskapjes
  • Bosviooltje
  • Ditselbloemen
  • Nachtviool
  • Nachtviooltje
  • Stijfmoertjes
  • Welriekend Viooltje

Geschiedenis

   Het Maarts Viooltje is gewijd aan Persephone, de Godin van de Onderwereld, op de munten van de Siciliaanse stad Henna stond o.a. het Maarts Viooltje afgebeeld, omdat volgens een mythe in deze plaats Persephone door Hades werd meegevoerd.

   Door haar zoete verleidelijke geur, werd in de Oudheid aan het Maarts Viooltje al bijzondere, verleidelijke eigenschappen toegeschreven en werd het regelmatig met de Liefdesgodin Aphrodite afgebeeld. Ook was het als een van de eerste lentebloeiers een symbool van het voorjaar. Binnen het Christendom werd het Maarts Viooltje een symbool van zuiverheid en zedigheid, en gewijd aan Maria, ook al door de blauwe kleur van de bloemen en de heerlijke geur. Binnen de kruidengeneeskunde werd het Maarts Viooltje al vroeg toegepast en vermeld, het wordt genoemd door Hippokrates en Theophrastus. Dioscorides gebruikte 'ion' als middel bij infecties van oog en keel. Plinius de Oudere beschouwde het 'Blauwe Viooltje' als verkoelend en raadde het aan bij hoofdpijn en bij tranende ogen. Viooltjeskransen werden in de Oudheid gebruikt om katers te voorkomen, dit is waarschijnlijk de reden dat Alexander de Grote ook wel eens een Viooltjeskrans droeg. Hildegard von Bingen beval het kruid tegen kanker aan (deze werking van het kruid staat nu weer in de belangstelling). Het Maarts Viooltje werd het symbool van Napoleon, toen hij op Elba verbannen was, had hij gezegd dat hij weer in Frankrijk zou terugkeren, als in het voorjaar de viooltjes zouden bloeien, hij was inderdaad net op tijd terug. In de volksgeneeskunde werd het Maarts Viooltje veel gebruikt, een populair middel was het 'Violaet' of 'Violate', verkregen door Vioolbloempjes te overgieten met heet water en ze een nacht te laten trekken, waarna ze opgewarmd werden met suiker. Viooltjesolie werd verkregen door de bloempjes te overgieten met een goede kwaliteit tafelolie in een glazen flesje, dit werd 30 dagen in de zon gezet en daarna door een doek geperst en gebruikt als heilzame Viooltjesolie. De wortel van het Maarts Viooltje staat nu wat betreft de geneeskrachtige werking wat in de schaduw van het Driekleurig Viooltje.

Botanie

   Vast plantje uit de Viooltjesfamilie, wordt tot 20 cm hoog, heeft een korte, dikke wortelstok die gedeeltelijk boven de grond komt. In het vroege (maart-mei) voorjaar vormt de plant een rozet van gesteelde, donkergroene, hartvormige bladeren, die een gekartelde rand hebben. Tegelijk verschijnen de langgesteelde, geurige, blauwviolette (soms witte of roze) bloemen, deze zijn echter meestal steriel, in een later stadium ontwikkelen zich grotere bladeren, met minder opvallende bloeischeuten, waaraan kleurloze, vruchtbare bloemen zitten. Het Maarts Viooltje groeit onder heggen, aan beschaduwde slootkanten, onder bomen en langs oude muren. De zaden worden door mieren verspreid. Verspreidt zich ook met uitlopers.

Andere soorten Viooltjes
  • Driekleurig Viooltje - Viola tricolor Ø (moedertinctuur)
  • Bleeksporig Bosviooltje - Viola riviniana
  • Zinkviooltje - Viola calaminaria
  • Akkerviooltje - Viola arvensis
  • Hondsviooltje - Viola canina

Gebruik

   De blauwe bloemen zijn een aanduiding voor een kalmerende werking op het zenuwstelsel. De lekkere geur wijst op een werking op en via het zenuwstelsel, het Maarts Viooltje heeft echter iets vreemd, als je aan het Viooltje ruikt merk je de geur op, blijf je echter langer aan het Viooltje ruiken dan kun je de geur niet meer waarnemen, (zie ook de strofe uit Hamlet, van William Shakespeare). Je zou dus kunnen zeggen dat het Maarts Viooltje een wat plagerig karakter heeft, als een mooi meisje dat de mannen even een blik op haar benen gunt, maar dan gauw haar rok weer naar beneden doet, het Maarts Viooltje probeert eveneens haar mysterie te bewaren.

Inhoudsstoffen

  • Etherische olie
  • Saponinen (myrosine en violine)
  • Slijmstoffen
  • Vitamine C
  • Methylsalicylaat
  • Alkaloïden (o.a. odoratine)
  • Flavonoïden

Werking

Luchtwegen

   Bij hoest en bronchitis, kinkhoest, koorts, alle kwalen van de bovenste luchtwegen, die gepaard gaan met ademhalingsmoeilijkheden.

Zenuwstelsel

   Bij hoofdpijn (katers), epilepsie, als een mild slaapmiddel, kalmerend, bij eczeem veroorzaakt door stress. Ontspant het zenuwstelsel. Bij lichte angstverschijnselen. Wat pijnstillend.

Constitutie

   Stimuleert de lymfeklieren. Bij een holistische behandeling van kanker, kan dan goed samen met reguliere middelen, niet gelijk met een chemokuur gebruiken i.v.m. de braakwekkende werking, met name bij kanker van het strottenhoofd, de tong en huidkanker. Goed middel om de ogen mee uit te wassen bij een ontsteking. Algemeen bloedreinigend middel.

Overigen

   Bij psoriasis en eczeem, bij reuma vooral als deze gepaard gaat met psoriasis en eczeem, lichte diuretische werking. Bij likdoorns. Een goedkoper alternatief voor de etherische olie van het Maarts Viooltje, is de etherische olie van de wortels van de Florentijnse Lis, vooral in Toscane wordt deze Irissoort veel gekweekt voor dit doel.

Gebruik

   Men gebruikt de blaadjes en de bloemen, plukken in de lente, van de wortels wordt de etherische olie gewonnen, maar de wortel wordt ook gebruikt voor andere medicinale doeleinden. Van de bloemen wordt ook een stroop gemaakt voor de luchtwegen. Culinair worden de bloemen nog veel gebruikt, meestal worden ze versuikerd en dienen als garnering voor gebak en desserts.

Goede combinaties

   Gaat goed samen met IJzerhard en Klein Hoefblad bij kinkhoest.

Let op! Sommige mensen reageren sterk op violine, een alkaloïde die in het Maarts Viooltje voorkomt, teveel van deze stof kan braakneigingen veroorzaken, deze stof bevindt zich vooral in de wortel.

Recepten

Viooltjesstroop

   Giet één dl heet water over 50 gr Viooltjesbloemen zonder kelk, en laat ze een nacht staan. De volgende dag filteren en in de vloeistof langzaam 150 gr suiker oplossen, nog 20 minuten laten inkoken tot siroopdikte.

Huisparfum

   Pluk Maartse Viooltjes zonder de steel en de bloemen snel in de schaduw laten drogen. Op een verwarmde metalen plaat wat zout strooien; wanneer dit helemaal droog is mengen met de bloemetjes. Het mengsel goed bewaren in een goed afgesloten pot. Waar een Viooltjesgeur gewenst is volstaat een vingergreep van dit mengsel.

Decoct voor de bronchiën en bij hoest:

   5 gr Viooltjeswortel aan de kook brengen in 300 ml water, wanneer de vloeistof met de helft is verminderd zeven, zoeten en meteen opdrinken

Californian Flower Essence

   Violet Viola odorata (violet-blue)
Positive qualities: Delicate, highly perceptive sensitivity, elevated spiritual perspective; sharing with others while remaining true to oneself
Patterns of imbalance: Profound shyness, reserve, aloofness, fear of being submerged in groups

Magie

  • Geslacht
    • Vrouwelijk
  • Planeet
    • Venus
  • Element
    • Water
  • Goden/Godinnen
    • Venus, Persephone, Maria
  • Krachten
    • Bescherming, Geluk, Liefde, Lust, Wensen, Vrede, Genezen
Gebruik

   Wanneer de bloemen gedragen worden geven ze bescherming tegen boze geesten en brengen ze geluk en fortuin. Vermengd met Lavendel, zijn ze een krachtige stimulant voor de liefde en lust. Als je het eerste viooltje van het seizoen vindt, zal je grootste wens vervuld worden De Oude Grieken droegen het Viooltje om het gemoed te kalmeren en slaap te brengen. Viooltjes gedragen in een krans genezen hoofdpijn en duizeligheid, en de blaadjes gedragen in een groen sachet helpen wonden genezen en boze geesten bij deze wonden weghouden.

Bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina

Planten
 
Kruidenlijstjes
Beschrijvingen van planten
  A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | MN | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | Z

A.van Roy

C.van der Steen

G. van Elteren

Paul Munnik

Weleda (deels met dank overgenomen)

Foto's prof. Paul Busselen
  A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Nederlandse, Latijnse en Engelse plantennamen zoeken
Nieuwe planten-soorten en -namen in Nederland
 
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel