Beschrijvingen van planten

Salie (Echte) - Salvia officinalis

Overzicht van deze plant

Cruijdeboeck 1554 Van Savie	Cruydt-Boeck 1644 Van Savie	Artsenijgewassen 1796 Gewoone salie - Salvia officinalis

Salvia es heet ende droghe;
hare blade sijn te prisene hoghe,
want wijn ghesoden der mede
es goet jeghen juchtichede;
ende jeghen die epelentie,
dats.i. sware maladie.

Jacob van Maerlant: Der Naturen Bloeme, 13^de eeuw

"Cur moriatur homo cui Salvia crescit in horto?"
(Waarom zou een man sterven als er Salie in zijn tuin groeit?)

Latijns gezegde

"He that would live for aye'
must eat sage in may."

Engelse volkswijsheid

Namen

Familie

   Lipbloemenfamilie - Lamiaceae (Labiatae)

Botanische naam

   De geslachtsnaam 'Salvia' is afgeleid van 'salvare', het Latijnse woord voor 'genezen' of 'redden'. De soortnaam 'officinalis' is een aanduiding dat Salie al heel lang erkend is als een geneeskruid.

Andere talen

• E: Common Sage / Garden Sage / Sage
• F: Sauge officinale
• D: Garten-Salbei,Echter Salbei,Edelsalbei,Salbei

Volksnamen

• Franse Thee
• Palingkruid
• Saaldje
• Savie
• Selve

Geschiedenis

   Voor de Romeinen was Salie een Heilige plant, die zij dan ook "herba sacra" noemden. Men kon Salie niet plukken voordat men zich volgens bepaalde regels gewassen en gereinigd had, gekleed was in een witte tuniek, op blote voeten rondliep en nadat men een offer had gebracht. Het kruid was gewijd aan Jupiter de Romeinse Oppergod. in de iconografie was Salie het zinnebeeld van gezondheid, omdat de plant als een versterkend middel werd gebruikt. in de bloementaal betekent Salie achting en huishoudelijke diensten. In de magische literatuur wordt Salie beschouwd als een machtige toverplant, werd de plant in mest gelegd dan zou er een worm of een vogel met een lijsterstaart uitkomen, mocht iemand onverhoopt in contact komen met het bloed van deze dieren, dan zou deze persoon wel voor een maand zijn zinnen verliezen. Wierp men de as van de worm in het vuur, dan ontstond er donder en bliksem. Salie werd/wordt nog veel gebruikt in de Liefdestover, net als veel aromatische plant die als seksueel stimulerend worden gezien. Gedurende de middeleeuwen bracht men Salie graag in verband met padden, dit geloof vindt men ook terug bij Bocaccio (1313-1375), in zijn 'Decamerone' eten Simona en Pasquino van een Salieblad, maar sterven omdat er een pad op gezeten had. Ook Hans Sachs behandelde dit thema in zijn "Historia, wie zwey liebhabende von einem salvenblat sturben". in Thüringen zou een meisje eens een pad ter wereld hebben gebracht, en een heks zou dit dier met saliesoep hebben gevoed. in Poppes, 17^de eeuwse kruidenboek wordt de relatie Salie/pad als volgt verklaard: "wanneer men de bladeren van de Salie goed bekijkt, zie deze er afschuwelijk uit als een pad (de bladeren zijn rimpelig als de huid van een pad), daaruit hebben de ouden afgeleid dat pad en Salie een band hadden". Salie werd in China, waar de plant niet van oorsprong voorkwam zeer gewaardeerd, zo zelfs dat Hollandse kooplieden drie kisten met Chinese thee kregen voor één kist Salie.

Botanie

   Een vast kruidachtig struikje uit de Lipbloemenfamilie, wordt 30 tot 80 cm hoog, met een voorkeur voor kalkhoudende grond en een zonnig klimaat, alhoewel Salie in Nederland winterhard is. Uit een penwortel groeien vierkante stengels, die aan de onderkant snel verhouten. De gesteelde, kruisgewijs geplaatste bladeren zijn langwerpig, ovaal toegespitst, ze zijn leerachtig en lijken kleine bobbeltjes te hebben, ze zijn behaard en de randen zijn licht gekarteld en fraai grijsgroen van kleur (er bestaan ook gekweekte vormen met mooi, paarsachtig gekleurde bladeren, die een zeer sterk geneeskrachtige werking hebben). De violetpaarse bloemen zitten in schijnkransen van 4 tot 8 aan de top van de stengel. De bloemen worden intensief bezocht door bijen en hommels.

Gebruik

   De stevige vierkante, verhoute stengel wijst op veel weerstand. De plant bevat veel etherische olie wat duidt op een werking op en via het zenuwstelsel. De behaarde bladeren en stengels geven een aanwijzing voor een effect op huid en slijmvliezen, de bobbelige structuur van de bladeren verwijst ook naar de slijmvliezen en de tong. De plant heeft. De plant heeft een sterke, taaie uitstraling, duldt ook liever geen andere planten naast zich (alhoewel ik zelf ooit een Saliestruik in een pot had, waarin zich een keer een Borage had uitgezaaid, die enorm uitgroeide naast de Salie, wel heeft de Salie dat jaar niet gebloeid).

Typologie

   Salie is geschikt voor mensen die voortdurend in de belangstelling willen staan en geen andere mensen naast zich dulden. Mensen die ziekte gebruiken om aandacht te vragen (secundaire ziektewinst), met veel psychosomatische klachten. Niet voor mensen met een opvliegend karakter.

Inhoudsstoffen

• Veel etherische olie (thujon is het hoofdbestanddeel)
• Linalool
• Kamfer
• Borneol
• Triterpeenzuren (oleanol - en ursolzuur)
• Labiatenzuur
• Bitterstoffen
• Flavonoïden
• Harsen
• Plantaardige oestrogenen

Werking

Luchtwegen

   Ontsmettend, reinigend, slijmafvoerend en verzachtend (door de thujon), bij alle aandoeningen van de bovenste luchtwegen, zoals keelpijn, angina, heesheid, strottenhoofdontsteking en rokershoest. Ook bij astma. Verder allerlei infecties in de mond en aan het tandvlees. Verder bij alle allergieën

Zenuwstelsel

   Heeft een opbeurende werking bij oververmoeidheid, zenuwuitputting en hysterie. Bij psychosomatische aandoeningen van de maag (hyperacidose), darmen en hart. Ook bij hoofdpijn en klachten van psychische aard bij de overgang. Na een virusinfectie. Geschikt kruid voor oudere mensen bij vermoeidheid en zwakte.

Overige

   Een goed middel tegen overmatig (nachtelijk) zweten, bij opvliegers tijdens de overgang. Voor vrouwen die willen stoppen met borstvoeding. Bij menstruatiepijn en pijnlijke borsten voor de menstruatie (als kompres), brengt de menstruatie op gang. Verder als ontsmettend middel bij wonden die slecht genezen. Natuurlijk ook een heerlijk keukenkruid, vooral bij vette etenswaren (varkensvlees, ei, op de barbecue).

Recept Kruidensoep: Provençaalse Aigo Bouido

   Breng een liter water aan de kook, voeg daar 6 tot 8 verse Salieblaadjes aan toe, en laat het een kwartier koken. Voeg dan 6 flinke Knoflooktenen toe, zout en peper en een kopje olijfolie, laat dit nog 10 minuten doorkoken. Leg dikke sneden geroosterd boerenbrood in soepborden en giet hierover de soep over. U kunt ook een paar geklopte eieren mengen met 2 eetlepels soep en deze door de soep roeren, voordat u deze opdient, de soep dan niet meer laten koken. Een zeer versterkend soepje.

Gebruik

   De bloeiende toppen worden gebruikt voor de bloei, men kan deze gebruiken voor de thee en de Ø (moedertinctuur). Daarna groeien de bladeren beter door, deze kun je dan weer later oogsten

Let op! Salie heeft een sterk stimulerende (stuwende) werking op de baarmoeder en vermindert de melkvloed bij zogende vrouwen. Zwangere en zogende vrouwen kunnen dit kruid dus beter laten staan. Dit geldt ook voor epilepsiepatiënten die overgevoelig kunnen reageren op de inhoudsstof thujon. Voor iedereen geldt dat Salie niet in grote hoeveelheden of langdurig gebruikt mag worden (niet langer dan drie weken), niet op de nuchtere maag innemen. Verder absoluut geen kinderkruid en ook niet gebruiken bij een salicylaatallergie (aspirine).

Goede combinaties

Met Tijm en Hysop voor alle klachten van de luchtwegen, tevens gaat het goed samen met Mirre. Bij brandend maagzuur gaat het goed samen met Moerasspirea en Kamille. Verder met alle Lipbloemen.

Recepten

Sigaretten bij astma

• een handvol gedroogd Salieblad fijnmaken
• hiervan sigaretten rollen
• die bij een astma-aanval kunnen worden gerookt.

Wijn bij een verwonding

• 100 gr Salieblad een minuut laten koken in een halve liter goede, witte wijn
• Dan een half uur filtreren
• Met deze wijn worden wonden uitgewassen, dit bevordert de wondheling.

Decoct bij infecties in de mond

• 50 gr Salie een half uur koken in een liter water
• Zeven
• van dit aftreksel 4 kopjes verdeeld over de dag drinken
• ondertussen met hetzelfde decoct de mond spoelen.

Expectorante honing voor de bronchiën

• 50 gr verpoederd Salieblad mengen met 80 gr honing
• een kleine lepel 's ochtends en 's avonds.

Decoct bij kinkhoest

• om de drie uur
• een kopje van een decoct van 40 gr vers Salieblad en 20 gr Aardappelblad, een minuut gekookt in een liter water
• hieraan nog 100 gr honing toevoegen.

Thee bij een nerveuze depressie

• voor het slapen gaan wordt het drinken van een thee aanbevolen van een vingergreep Salieblad en een vingergreep Kamillebloemen op een kopje kokend water
• evt. zoeten met honing.

Rustgevend bad

• 30 gr Salieblad, 25 gr Rozemarijn, 25 gr Lavendelbloemen, 20 gr Munt en 50 gr Tijm enkele minuten laten koken in 5 liter water
• Laten afkoelen en lauw zeven, waarbij de plantendelen worden uitgeknepen
• De vloeistof toevoegen aan het badwater
• Neem je dit vlak voor het slapen gaan, voeg er dan geen Rozemarijn aan toe.

Decoct voor een hardnekkige hoest

• 40 gr vers Salieblad en 20 gr Kamillebloemen en 100 gr honing een kwartier laten koken in een liter water
• drie maal daags.

Riekende adem

• kauw een blaadje Salie.

Appelazijn met Salie voor donker haar

• doe een handvol van het verse of 25 gr van het gedroogde kruid in een halve liter water en breng dit aan de kook, zachtjes 10 minuten laten koken
• zeven en doe er dan een even grote hoeveelheid Appelazijn bij
• Laat dit mengsel afkoelen
• na het wassen van het haar inmasseren
• voor zacht en glanzend haar.

Bijzonderheden

   Op 29 maart 2002, heb ik gezien hoe een Pimpelmees van nieuwe Salieplantjes zat te snoepen die ik net had gekocht.

Magie

• Geslacht: Mannelijk
• Planeet: Jupiter
• Element: Lucht
• Krachten: Onsterfelijkheid, Een Lang Leven, Wijsheid Bescherming, Wensen

Gebruik

   Salie wordt al eeuwenlang gebruikt om een lang leven te bewerkstelligen, zelfs onsterfelijkheid zou tot de mogelijkheden behoren. Dit wordt gedaan door de plant elke dag te eten, of tenminste in mei (zie Engelse gezegde). Salie wordt ook gedragen om wijsheid te vergaren en de blaadjes worden gebruikt in talloze genezings - en geldbezweringen. Om het Boze Oog uit de weg te gaan kan men een kleine hoorn bij zich dragen gevuld met Salie. Er bestaan wat curieuze tuintips met betrekking tot Salie, zo zou het ongeluk brengen zelf Salie in de tuin planten, dit zou men moeten overlaten aan een vreemde, een andere tip is dat Salie altijd met andere planten moet staan, anders zou dit ongeluk brengen. Overigens houden padden ook van Salie Als je een wens wilt laten uitkomen, schrijf deze dan op een Salieblaadje, verstop dit onder je kussen. Slaap er drie nachten op, als je droomt van het verlangde zal dit je toekomen, gebeurt dit niet, begraaf dan het blaadje in de tuin, zodat je geen kwaad kan gebeuren.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina