Beschrijvingen van planten

Toverhazelaar - Hamamelis virginiana

Overzicht van deze plant

• Zie ook Toverhazelaar - Hamamelis virginiana (Flora's Kus)

Namen

Familie

   Toverhazelaarfamilie - Hamamelidaceae

Botanische naam

   De geslachtsnaam is afgeleid van de Griekse woorden 'hama' dat tezamen betekent, dit is een verwijzing naar het feit dat de boom tegelijkertijd bloemen en vruchten draagt, en 'melon' wat staat voor 'vrucht' of specifieker 'appel', omdat de bladeren van de Toverhazelaar op die van de Appelaar lijken. De soortnaam 'virginiana' is een verwijzing naar de staat Virginia, aan de oostkust van de VS, waar de boom veel voorkomt. Overigens zijn veel planten naar deze staat genoemd omdat het een van de eerste gekoloniseerde gebieden was van Noord-Amerika, de staat zelf is weer genoemd naar Elizabeth i van Engeland, The Virgin Queen.

Andere talen

• E: Witchhazel, Snapping Hazelnut, Winterbloom
• F: Noisette de la Sorciere
• D: Zauberhaselnuss, Virginia-Zaubernuss

Geschiedenis

   Toverhazelaar werd al veel gebruikt door de indianenstammen van de oostelijke gebieden van Noord-Amerika, zoals de Osage, die het gebruikten voor zweren en tumoren op de huid, de Potawatomi, plaatste de takken op de hete stenen van de zweethut, om de dampen de huid te genezen. Omdat de boom in de late herfst bloeide werd ze ook als speciaal gezegend door de Grote Geest gezien. in koloniale tijden werden de takken gebruikt als wichelroede, net als in Engeland daarvoor de Olm werd gebruikt, de Engelse naam Witchhazel is dan ook niet afkomstig van de Heksen, maar van het oude Saksische woord voor buigzame takken 'wych', verwant aan ons woord 'twijg'. De eerste kruidenboeken met geneeskrachtige kruiden uit de Verenigde Staten noemde de Toverhazelaar al als geneeskrachtig kruid.

Botanie

   De Toverhazelaar uit de bossen van het oosten van Noord-Amerika vertoont veel over‚‚nkomsten met de Europese Hazelaar (Corylus avellana), het is echter geen familie. De Toverhazelaar is een heester van ongeveer 6 meter hoog met echte takken en een grijsbruine schors. De elliptische bladeren zijn groen en glad, of licht behaard met duidelijke nerven langs de bladrand die bochtig getand is. De bloemen bloeien in de oksels van de bovenste takken; de vier tot vijf heldergele kroonbladen, hebben de vorm van lange, vaak gedraaide bandjes. Ze verschijnen pas als de bladeren zijn afgevallen. Veel mensen denken dat de Toverhazelaar vroeg bloeit, maar in feite bloeit ze laat. De vruchten zijn houtige doosvruchten, rond tot ovaal en gelijkend op hazelnoten. Ze worden pas in het volgend voorjaar rijp en barsten dan open, waarna de zaden met kracht wegvliegen.

Gebruik

   Sterk, bloeit al heel vroeg (of liever gezegd laat), de aanwezige etherische olie wijst op een werking voor het zenuwstelsel, de behaarde blaadjes duiden op een werking op huid en slijmvliezen.

Inhoudsstoffen

• Looistoffen (hamamelitannine, de bast bevat ongeveer 30   zoveel looistoffen als het blad)
• Saponinen
• Choline (vit. B4)
• Flavonglycosiden
• Hars
• Etherische olie
• Proanthocyandine

Werking

Bloedsomloop

   Bij alle problemen van de aderen, spataderen, aambeien, aderontsteking, couperose, bloeddoorlopen ogen, open benen, in - en uitwendige bloedingen. Sterk wondhelend, bloedstelpend, vaatvernauwend en desinfecterend. Bij aambeien kan men Toverhazelaar tweemaal daags als een warm, vochtig kompres toepassen.

Huid

   Bij wondgenezing van schaafwonden, bloedneus, brandwonden en een ruwe, droge huid, luiereczeem, insectenbeten. Binnen de EHBO kan de zalf gebruikt worden bij schaafwonden, verbranding, ruwe handen, zuigelingenzorg en aambeien. Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat een gefiltreerd deel van het extract van de Toverhazelaar dat hoofdzakelijk proanthocyandine bevat een sterke werking tegen het Herpes simplexvirus heeft.

Bewegingsapparaat

Bij verstuikingen, verrekte spieren.

Overige

   Bij problemen met de spijsvertering (diarree en dysenterie) en de vrouwelijke geslachtsorganen (hevige bloedingen). in een aantal bronnen wordt overigens vermeldt dat inwendig gebruik van de Toverhazelaar vermeden moet worden. Ook bij rode ogen veroorzaakt door allergie. Ook binnen de parfumindustrie wordt Toverhazelaar gebruikt. Hamamelis zit vaak in zalven voor aambeien, in haarspoelingen en gezichtslotions.

Gebruik

   Men gebruikt het jonge blad en de bast van jonge twijgen, deze bevatten de meeste looistoffen, men kan de bladeren het best verzamelen in de vroege zomer, terwijl de bast verzameld wordt in de lente, hier worden aftreksels en tincturen van gemaakt. Er bestaat ook een distillaat van Toverhazelaar, voor dit doel worden de takken van de Toverhazelaar in herfst geoogst tijdens de bloei, de takken worden versnipperd en in een roestvrijstalen distilleerketel gedaan, door middel van stoomdistillatie wordt een kleine hoeveelheid pure alcohol verkregen. De zalf is goed zelf te maken van de bast. De zaden werden door een aantal zuidelijke indianenstammen wel gegeten, de smaak zou op die van pistachenoten lijken.

Let op!

De volgende reguliere geneesmiddelen kan men beter niet tegelijkertijd met Toverhazelaar gebruiken:

• Atropine (verminderde opname)
• Cardec DM (verminderde opname)
• Code‹ne (verminderde opname)

Goede combinaties 

Bij aambeien en spataderen wordt Toverhazelaar vaak samen met Kastanje toegepast.